Ochrona konsumenta
Każdy, kto sprzedaje towary lub usługi, musi przestrzegać praw konsumenta.
W transakcjach pomiędzy sprzedającym, a kupującym, prawo w istotnym zakresie stoi po stronie kupującego, zapewniając mu ochronę.
Marketing sieciowy, w przypadku którego dochodzi do zawarcia umowy sprzedaży (bezpośrednio), podlega takim samym regulacjom prawnym.
Każdy z kilkuset tysięcy zarejestrowanych sprzedawców, którzy oferują produkty konsumentom, musi znać i przestrzegać obowiązków ochrony konsumenta.
Ponieważ sprzedawcy mają status przedsiębiorcy, to w ich gestii leży nabywanie wiedzy i śledzenie aktualizacji w tej materii.
Jednocześnie, w marketingu sieciowym mamy do czynienia z sytuacją, gdzie jedna osoba, zależnie od celu transakcji, może kupować produkty firmy na własny użytek), i jednocześnie prowadzić sprzedaż. Co wówczas? To wyjaśnimy w drugim paragrafie.
***
W świetle przepisów polskiego prawa można wyróżnić cztery główne kategorie kupujących:
***
Z punktu widzenia konsumenta istotne jest jakiego rodzaju umowę zawiera, kupując od sprzedawcy bezpośredniego.
Może to być umowa:
- zawarta poza lokalem przedsiębiorstwa (typowa sprzedaż bezpośrednia)
- zawarta na odległość (np. przez internet lub telefonicznie)
W działalności sprzedawców bezpośrednich mogą zaistnieć oba te przypadki.
W każdym, podstawowym prawem konsumenta jest to, że ma prawo odstąpić od umowy w terminie 14 dni, bez podawania przyczyny.
Dodatkowo, jeżeli konsument zawarł umowę poza lokalem przedsiębiorstwa podczas nieumówionej wizyty przedsiębiorcy w miejscu zamieszkania lub zwykłego pobytu konsumenta albo wycieczki, termin do odstąpienia od umowy wynosi 30 dni.
UWAGA: Szczegółowe obowiązki sprzedawców i uprawnienia konsumentów (np. możliwość odstąpienia od umowy) związane z zawarciem umowy poza lokalem przedsiębiorstwa (np. podczas pokazu w hotelu) nie znajdują zastosowania w przypadku transakcji, których wartość nie przekracza 50 zł.
źródło: https://prawakonsumenta.uokik.gov.pl/prawo-do-informacji/sprzedaz-poza-lokalem-i-na-odleglosc/
albo wycieczki, termin do odstąpienia od umowy wynosi 30 dni.
Prawa konsumenta przewidziane prawem
Podstawowymi prawami konsumenta, przewidzianymi przez polskie prawo są:
- prawo do odstąpienia od umowy,
- prawo złożenia reklamacji na podstawie rękojmi lub gwarancji (gdy towar ma wadę),
- brak negatywnych skutków w przypadku zawarcia umowy z tzw. klauzulą niedozwoloną (jest to postanowienie, które nie zostało indywidualnie uzgodnione z konsumentem i dodatkowo narusza jego interesy albo opisuje jego prawa i obowiązki w sposób sprzeczny z dobrymi obyczajami).
ZOBACZ WIĘCEJ:
Szczegółowo z katalogiem praw konsumenta można zapoznać się na stronach rządowych pod linkiem: https://www.biznes.gov.pl/pl/
portal/00309
oraz na stronach UOKIK:
https://prawakonsumenta.uokik.gov.pl/prawo-do-informacji/sprzedaz-poza-lokalem-i-na-odleglosc/
Nie wszyscy kupujący będą mieć te same prawa. W zależności od sytuacji, kupujący w marketingu sieciowym mogą liczyć na mniejszy lub większy zakres ochrony, wynikający z ich umowy z firmą sprzedaży bezpośredniej.
Firmy członkowskie przewidują najczęściej 2 możliwości dla kupujących:
zakup na własny użytek – ze wszystkimi uprawnieniami przewidzianymi prawem dla konsumentów;
zakup w celu odsprzedaży – zawierana jest umowa, która przewiduje możliwość odsprzedaży towaru (zakupy mogą być dokonywane na własny użytek, jak również mogą być odsprzedawane).
W takiej sytuacji firmy wymagają od kupujących, aby prowadzili zarejestrowaną działalność gospodarczą (spółka, CEIDG) lub (w zależności od firmy) nieewidencjonowaną działalność, o której mowa w prawie przedsiębiorców. Zobacz nasz wpis na temat możliwości zawierania umów: https://jestesmybezposredni.pl/czytelnia/kiedy-z-umowa-b2b-a-kiedy-bez-jak-dzialac-w-sprzedazy-bezposredniej/
Jeśli zatem kupujesz produkty:
- na własny użytek – korzystasz ze wszystkich uprawnień przewidzianych prawem dla konsumentów;
- w celu ich dalszej odsprzedaży – nie przysługują Ci prawa przewidziane dla konsumenta, ale dla przedsiębiorcy w związku z prowadzoną działalnością . Korzystasz z uprawnień takich jak rękojmia i gwarancja (o ile została przewidziana). W przypadku zawarcia umowy z firmą członkowską PSSB będziesz korzystał z dodatkowych uprawnień przewidzianych w kodeksie etycznym.
Dlaczego i przed czym trzeba chronić konsumentów?
Jako konsumenci funkcjonujemy w coraz bardziej złożonej cyfrowej rzeczywistości. Rozwój e-commerce fundamentalnie zmienił nasze nawyki zakupowe, sprzyjając przy tym pojawieniu się różnego rodzaju wysublimowanych form oszustw.
Zagrożenia jaki czyhają na konsumentów w sieci:
UOKIK – urząd ochrony konkurencji i konsumenta, który stoi na straży praw konsumentów, jako najpopularniejsze wymienia następujące zagrożenia: „oszustwo zakupowe, wyłudzenie kodu BLIK, pułapka na subskrybenta, piramida finansowa, fałszywa zbiórka charytatywna”.
Dodatkowo rośnie liczba cyberataków, praktyk phishingowych i innych form kradzieży danych osobowych.
Internetowi oszuści nie śpią. Wspomagani przez sztuczną inteligencję, wyspecjalizowali się w technikach imitujących legalnie i etycznie działające przedsięwzięcia na rynku, do takiego stopnia, że nawet osoby bardzo uważne, mogą nie zorientować się w oszustwie.
Co roku pojawiają się nowe, bardzo kreatywne scenariusze (np. na e-recepty), które maja na celu wyłudzenie wrażliwych danych, by potem opróżnić nasze konta bankowe.
Przypadki oszustw w marketingu sieciowym
Marketing sieciowy to wspaniały model biznesowy, który daje możliwość zarówno zarabiania na sprzedaży produktów przez siebie i zespół, jak i wygodnego kupowania produktów bardzo jakościowych marek, których nie ma w tradycyjnych kanałach sprzedaży.
Niestety techniki marketingu sieciowego są również wykorzystywane w celu wyłudzeń pieniędzy.
Oto dwa przykłady najbardziej powszechnych strategii nieetycznych, nieuczciwych działań:
Działalność w oparciu o piramidę finansową
Jedynym z popularniejszych form „naciągania” są m.in. portale internetowe, które wabią ludzi hasłami typu: „nieograniczone dochody”, „szybkie możliwości zarobku”, „szybkie zyski bez inwestycji”
Ten rodzaj wyrafinowanego oszustwa może być konstruowany między innymi na mechanizmie piramidy finansowej lub schematu ponziego.
Działa to mniej więcej tak:
- Zarejestrowanie się w systemie – często za niemałą opłatą wejściową
- Rekrutacja i zapisywanie nowych osób w systemie w swojej strukturze (każda z tych osób wpłaca opłatę wejściową)
- Naliczenie prowizji za każdą wprowadzoną osobę
- Wypłata należnej prowizji – i tutaj zwykle dowiadujesz się, że było to oszustwo.
Ten rodzaj scamu może przebiegać według różnych scenariuszy; W zależności od branży, przedmiotem transakcji może być fikcyjna usługa np. kliknięcie w reklamę lub zakup produktu, którego wartość rynkowa jest mocno zawyżona, a wartość użytkowa znikoma.
Przykład:
Znajoma namawia cię na „współpracę z firmą, która zamieszcza informacje handlowe firm na swoim portalu. Aby zacząć zarabiać należy wykupić pakiet dostępu do platformy za 69.99 zł. Za zaproszenie 5 użytkowników do portalu można zarobić 200 zł, a za każdego kolejnego zalogowanego użytkownika, który wykupi dostęp do portalu, można zarobić dodatkowe 30 zł. Czysty zysk”.
źródło: materiały edukacyjne UOKIK: https://www.konsument.edu.pl/
Istotą tego rodzaju oszustwa jest to, że obroty nie pochodzą ze sprzedaży wartościowych towarów i usług, a z wpłat uczestników systemu.
Pisaliśmy o tym szerzej tu: https://jestesmybezposredni.pl/czytelnia/marketing-sieciowy-poznaj-naprawde-ten-niezwykly-model-biznesowy/
Pokazy handlowe
Inną praktyką, którą podejmują nierzetelne firmy są prezentacje handlowe, na które zapraszane są zwykle seniorzy lub inne osoby, które mają problem z właściwą ocena sytuacji.
I choć mechanizm sprzedaży na spotkaniach grupowych, sam w sobie nie jest nielegalny, to zdarza się, że takie spotkania są przeprowadzane w celu wyłudzenia pieniędzy od osób uczestniczących.
Schemat takich spotkań przebiega dość podobnie:
- zapraszane osoby kuszone są rzekomo darmowym prezentem
- na pokazie wymusza się na uczestnikach podpisanie „odbioru prezentu”, który jest jednocześnie umową sprzedaży towaru – często na niemałą kwotę (wyższą od ceny rynkowej)
- osoba podpisująca zwykle nie wie, że zawarła umowę sprzedaży
- następnie osoba ta jest wzywana do zapłaty
- kontakt ze sprzedawca jest utrudniony, o ile w ogóle możliwy.
Kodeks etyczny PSSB
Polskie Stowarzyszenie Sprzedaży Bezpośredniej (PSSB) od 30 lat działa na rzecz ochrony praw konsumentów oraz sprzedawców w branży sprzedaży bezpośredniej.
W czasach gdy Kodeks był przyjmowany przez PSSB jego postanowienia były zdecydowanie korzystniejsze dla konsumentów i zapewniały większą ochronę dla konsumentów niż przepisy powszechnie obowiązującego prawa.
W interesie wszystkich firm stowarzyszonych (link) jest to, aby branża direct selling / marketingu sieciowego nie była wykorzystywana przez osoby czy organizacje, które liczą na naiwność innych, by w sposób nielegalny zbić szybki kapitał.
Stanowczo potępiamy działalność tzw. piramid finansowych, które odwołują się do pragnień szybkiego wzbogacenia się, a także pokazów handlowych o znamionach oszustw.
Nasze firmy członkowskie przechodzą rzetelną weryfikację (obejmującą również weryfikację zgodności z prawem stosowanych przez firmy w kontaktach z konsumentami i sprzedawcami dokumentów), dzięki której możemy gremialnie zagwarantować, że dana firma ma podstawy by działać uczciwie, transparentnie i etycznie.
Ponadto, aby zapewnić ochronę praw konsumentów oraz osób podejmujących współpracę z firmami stowarzyszonymi ustanowiliśmy nasz własny kodeks etyczny- Kodeks Sprzedaży Bezpośredniej PSSB, do którego przestrzegania zobowiązali się wszyscy członkowie.
Dodatkowo, firmy członkowskie są zobowiązane poinformować o treści kodeksu etycznego wszystkich sprzedawców i wymagać od nich, jako warunku członkostwa w ich systemie dystrybucyjnym, przestrzegania postanowień kodeksu etycznego.
Zobowiązanie się do przestrzegania kodeksu jest także warunkiem przystąpienia do PSSB każdej nowej firmy.
Kodeks etyczny potwierdza zakres prawnej ochrony konsumenckiej:
- rzetelnego informowania konsumentów m.in. o:
– firmie, którą reprezentują (jej dane teleadresowe i rejestracyjne)
– ofercie, jaką proponują konsumentowi
– warunkach zakupu
– warunkach płatności
– warunkach odstąpienia
– cenie Produktu uwzględniającej wszelkie podatki,
– kosztach dostawy (jeśli ma to zastosowanie),
– warunkach płatności, warunki kredytowania, dostawy lub wykonania umowy,
– istnieniu prawa do odstąpienia lub zwrotu,
– warunkach gwarancji,
– szczegółach i ograniczeniach dotyczących serwisu w okresie po sprzedaży.
- poszanowania prywatności konsumenta; wzbranianie się od nachalnego, uciążliwego kontaktu
- etycznego, uczciwego postępowania / nie wykorzystywania zaufania kupujących
Szczególne uprawnienia wynikające z kodeksu są jednak przewidziane dla sprzedawców (przedsiębiorców). Kodeks chroni sprzedawców w kontaktach z firmami:
- zabraniając oszukańczych praktyk rekrutacyjnych
- dając możliwość odstąpienia od zawartej umowy w ciągu 7 dni
– bez ponoszenia opłat i podawania przyczyny
– z możliwością odsprzedaży zakupionych w ciągu 12 miesięcy poprzedzających datę złożenia Przedsiębiorcy rezygnacji, zestawów (próbek, katalogów itd.) za conajmniej 90% ich ceny zakupu.
– wydłużając dwukrotnie termin na odsprzedaż ww. zestawów (zgodnie z ustawą jest to 6 miesięcy)
Kodeks przewiduje również możliwość rozpatrywania skarg związanych z działalnością firm członkowskich i sprzedawców. Konsumenci i sprzedawcy mogą składać do osób wyznaczonych przez PSSB – Krajowych Administratorów Kodeksu – skargi oparte na postanowieniach kodeksu. Konsumenci nie ponoszą żadnych opłat za rozpatrywanie skargi.
Nasz kodeks jest zawsze dostępny dla każdego pod linkiem: https://pssb.pl/kodeks-pssb/
Brak komentarzy, dodaj swój poniżej!